ALİ TURA
Alevi-Bektaşi felsefesi insan-ı kamil olup kurtuluşa selamete çıkmaktır. Doğa ve insanı tanımaktır. Tanımak bilmektir. Bilmek her hususta dünya ve tabiat hakkındaki bilgiye dayanan karanlığa karşı aydınlığı savunan bu gibi kurallara uygun olarak davranan kimse demektir.
Dört kapı kırk makam, inancın içerisinde doğanın diyalektik felsefesinin derin iz düşümlerini görürüz. Toprak, Su, Hava, Ateş gibi elementlerin oluşumunu ve işlevlerini inceler insanın da bu elementlerin toplamından oluştuğu gerçeğini savunur.
Varoluşta yok oluşu savunmaz, varoluşta dönüşümü savunur. İnsan hayatının bir dönemin sonu olarak görünen olguya (ölüm) başka bir dönemin ve yaşamın başlangıcı olarak bakar. Dönem ömrünü tamamlamış olan cana, “Hakka yürüdü” derler. Hak; burada dönüşümü sağlayan, dönüştürücü güçtür.
İnsan-ı kamiller’den oluşmuş topluluk yaşamsal alanda iyiye, birlikteliğe doğru ibadet eder, bütün dünya insanlığını da davet eder ve doğa ile barışık varlığın birliğine, Hü... çeker.
Felsefe bir dünya görüşüdür, pratik sonuçlara yol açan bir dünya görüşüdür der, Georges Politzer, (felsefenin temel ilkeleri sayfa 15).
Alevi-Bektaşi felsefesi, 13. yıldan günümüze kadar Anadolu halklarına ışık tutan, insanca yaşamı ve daha iyiyi önermekle dikkat çeker. Bu felsefe, doğa ile barışık hale getirdiği insanın ancak Ehli kamil anlayışını benimsediğinde kurtuluşa ereceğini anlatır. Ayrıca karanlık, kör felsefik anlayışların karşısında, aydınlık bir dünya görüşünü savunan da bu felsefedir, Bu yüzden Anadolu’ya güvercin donuyla gelen onlarca inanç guruplarını bir araya getiren ve merkezi piramit oluşturan, yol bir sürek bin bir diyen, Hünkar Hacı Bektaş Veli felsefesini inceleyip öğrenmek her Alevi-Bektaşi için önem arz etmektedir.
Ser çeşme yazılarında, Veliyettin Ulusoy, pirimizin belirttiği gibi, Alevi-Bektaşilik’te inanç birliği "Tarik-i mustakim" (doğru yol) "Tarik-i Nazenin" (yüce yol, ince yol) olarak adlandırarak bu yola uyanlar İnsan-ı kamil olup "Güruh-u Naci'ye, Kurtulmuş selamete çıkmışlara katılırlar.
Derviş Halim den iki dize
Bektaş-ı Veli'nin Yolun bilmeyen
Gündüzü karanlık gece sayılır...............
