Doç. Dr. Şafak Nakajima Lirik şiirlerin üstadı, Alman şair Rainer Maria Rilke, hepimizin zaman zaman aklımızdan geçeni şöyle döker sözlere: "Bir insanın bir insanı sevmesi, yapılabilecek en zor iştir." Çünkü her insan, diğer tüm insanlardan farklıdır. Mizacıyla, kişisel tarihiyle, birikimiyle... Dolayısıyla, iki insan arasında kurulan her özgün ilişki de, başka ilişkilerden farklı olacaktır. Bu gerçekliğe rağmen, çoğu ilişkide rastlanan ortak bir özellikten söz etmek mümkündür. Bu özellik, zaman geçtikçe ilişkide taraflardan birinin, diğeri üzerinde hakimiyet kurmaya başlamasıdır. Bu hakimiyetin dozu ilişkiden ilişkiye değişir; her iki cins de kontrolcü olabilir. Önceleri romantizmin ve karşılıklı çekimin etkisiyle fark edilemeyen kontrolcülük, giderek taraflardan birinin çekinik ve özgüvensiz, diğerininse sevilmediği duygusunu yaşamasına yol açarak ilişkiyi zehirler. Kontrolcü ilişki biçimini tanımak, ilişkilerde bu sağlıksız modelin yerleşmesini veya devam etmesini engellemenin en etkin yoludur. Gelin şimdi kontrolcü bir ilişkide olup olmadığınızı anlamanıza yardımcı olabilecek bulgulara yakından bakalım. Eğer korktuğunuz için:
• Kafanızdan geçen bir fikri veya öneriyi partnerinizle paylaşamıyor, kararlarınızı ona rahatça bildiremiyorsanız,
• Ondan ayrıldığınız takdirde size zarar vermesinden korkuyorsanız,
• Nerede, ne yaptığınızı ona sürekli bildirmek zorundaysanız,
• Onun bütün isteklerini, -siz istemiyor olsanız bile- yerine getirebilmek için daha da fazla çaba sarf ederseniz, sorunların çözüleceğine inanıyorsanız,
• Ailenizle ve arkadaşlarınızla ilişkileriniz sınırlandırılıyor, onlarla özgürce görüşemiyorsanız,
• Kendi paranıza ve ailenin para kaynaklarına ulaşabilmeniz izne tabiyse; para, sizi kontrol etmek için kullanılıyorsa,
• Birlikte yapılacak aktiviteler, çıkılacak tatil, yaşanacak yer, eşya ve araba alımı gibi her konuda kararları hep karşı taraf alıyorsa,
• Sözlü veya fiziksel saldırı tehdidi, cinsel zorlama varsa,
• Kontrolden yakındığınız durumlarda, dengesiz ve deli olmakla suçlanıyorsanız,
• Bilgisayar ve telefonunuz sürekli kontrol ediliyorsa,
• Ve hepsinden önemlisi, onunlayken en huzurlu olması gereken anlarda bile tedirginseniz, kontrolcü bir ilişki içinde olma olasılığınızı gözden geçirmenizde fayda var! Bu sorunun çözümünde önce bulguları fark etmek, sonra karşı tarafı uyarmak, gerekiyorsa profesyonel ruhsal destek almak gereklidir. Bazı durumlarda ise, ilişkinin sonlandırılması zorunlu hale gelir. İyi bir ilişki ancak, tarafların arasında sağlıklı bir sınırın inşası ve korunmasıyla mümkündür. Rilke’le başladık, Rilke’yle bitirelim; onun, iyi bir ilişkinin nasıl olması gerektiğine dair güzel sözleriyle: “Birbirine çok yakın iki insan arasında bile sonsuz bir uzaklık olduğu kabul edildiğinde, harika bir ortak yaşama erişilebilinir. Bu uzaklığı sevmeyi başardığımızda karşımızdaki kişinin tamamını görmeye başlarız.”
• Kafanızdan geçen bir fikri veya öneriyi partnerinizle paylaşamıyor, kararlarınızı ona rahatça bildiremiyorsanız,
• Ondan ayrıldığınız takdirde size zarar vermesinden korkuyorsanız,
• Nerede, ne yaptığınızı ona sürekli bildirmek zorundaysanız,
• Onun bütün isteklerini, -siz istemiyor olsanız bile- yerine getirebilmek için daha da fazla çaba sarf ederseniz, sorunların çözüleceğine inanıyorsanız,
• Ailenizle ve arkadaşlarınızla ilişkileriniz sınırlandırılıyor, onlarla özgürce görüşemiyorsanız,
• Kendi paranıza ve ailenin para kaynaklarına ulaşabilmeniz izne tabiyse; para, sizi kontrol etmek için kullanılıyorsa,
• Birlikte yapılacak aktiviteler, çıkılacak tatil, yaşanacak yer, eşya ve araba alımı gibi her konuda kararları hep karşı taraf alıyorsa,
• Sözlü veya fiziksel saldırı tehdidi, cinsel zorlama varsa,
• Kontrolden yakındığınız durumlarda, dengesiz ve deli olmakla suçlanıyorsanız,
• Bilgisayar ve telefonunuz sürekli kontrol ediliyorsa,
• Ve hepsinden önemlisi, onunlayken en huzurlu olması gereken anlarda bile tedirginseniz, kontrolcü bir ilişki içinde olma olasılığınızı gözden geçirmenizde fayda var! Bu sorunun çözümünde önce bulguları fark etmek, sonra karşı tarafı uyarmak, gerekiyorsa profesyonel ruhsal destek almak gereklidir. Bazı durumlarda ise, ilişkinin sonlandırılması zorunlu hale gelir. İyi bir ilişki ancak, tarafların arasında sağlıklı bir sınırın inşası ve korunmasıyla mümkündür. Rilke’le başladık, Rilke’yle bitirelim; onun, iyi bir ilişkinin nasıl olması gerektiğine dair güzel sözleriyle: “Birbirine çok yakın iki insan arasında bile sonsuz bir uzaklık olduğu kabul edildiğinde, harika bir ortak yaşama erişilebilinir. Bu uzaklığı sevmeyi başardığımızda karşımızdaki kişinin tamamını görmeye başlarız.”
